رشد شتابان شهرنشینی و تحولات سریع کالبدی و فرهنگی در کلان‌شهرهای ایران ازجمله تبریز، تغییرات قابل توجهی در فضاهای عمومی ایجاد کرده و این فضاها را به عرصه‌ای چندلایه برای بروز هویت فرهنگی، تعامل اجتماعی و تجربه‌های ادراکی تبدیل کرده است. در این میان، عناصر هنری و زیباسازی همچون المان‌ها، دیوارنگاره‌ها و نورپردازی‌های خلاقانه که در سال‌های اخیر حضور پررنگ‌تری در سیمای بصری شهر تبریز یافته‌اند، نه‌تنها جلوه‌های بصری جدیدی به فضا می‌بخشند؛ بلکه به‌عنوان عناصر معنادار، می‌توانند تأثیرات عمیقی بر ادراکات بصری و بازتاب‌های روان‌شناختی افراد داشته باشند. این عناصر با ایجاد فضایی پویا و جذاب، امکان تجربه‌های جمعی و فردی متفاوت را فراهم کرده و می‌توانند تعاملات اجتماعی را نیز بهبود بخشند. در واقع این عناصر می‌توانند بر ادراک بصری، واکنش‌های روانی، کیفیت حضور و رفتار اجتماعی افراد تأثیر مستقیم داشته و هویت و حس تعلق مکانی را تقویت کنند.

به‌طور کلی، مسئله اصلی پژوهش آن است که عناصر هنری شهری در تبریز - با وجود گسترش کمی- غالباً بدون توجه کافی به تجربه ادراک بصری و بازتاب‌های روان‌شناختی مخاطبان اجرا می‌شوند؛ موضوعی که می‌تواند موجب فاصله‌گرفتن طرح‌های هنری از نیازهای واقعی جامعه و کاهش کارکرد هویتی و اجتماعی فضاهای عمومی شود. با توجه به چالش‌های کنونی و واکنش‌های متنوع شهروندان به این عناصر - از تحسین و استقبال تا بی‌تفاوتی یا حتی مقاومت - شناخت نظام‌مند این تجربه‌ها برای برنامه‌ریزی فرهنگی و طراحی کارآمد در زیباسازی شهری و مداخلات هنری ضروری است، تا مشخص شود که چگونه این عناصر می‌توانند بر واکنش‌های عاطفی، شناختی و اجتماعی افراد اثر بگذارند و چگونه از این تجربیات برای بهبود کیفیت فضاهای عمومی بهره برد.

از اهداف انجام این پژوهش می‌توان به تحلیل کیفی تجربه ادراک بصری و بازتاب‌های روان‌شناختی مخاطبان از عناصر هنری در فضاهای عمومی شهر تبریز، کاوش در تجربه مخاطبان نسبت به عناصر هنری شهری، ارائه و تبیین مدل فرهنگی-هنری مبتنی بر تجربه مخاطبان با رویکرد بومی برای بهبود کارکرد و معناسازی المان‌های هنری، کاوش در نحوه تجربه و معناسازی هنر شهری در ارتباط با تعاملات اجتماعی و حس تعلق به مکان و توسعه راهکارهایی برای طراحی و سیاست‌گذاری شهری مبتنی بر داده‌های کیفی و تجربه‌ مخاطبان اشاره کرد.

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و رویکرد، کیفی است و با بهره‌گیری از تحلیل کیفی به بررسی تجربه‌ ادراک بصری و بازتاب‌های روان‌شناختی مخاطبان از عناصر هنری در فضاهای عمومی شهر تبریز می‌پردازد.

مراحل تحقیق، شامل تدوین چارچوب نظری پژوهش بر اساس ادبیات موجود و مباحث مربوط به هنر شهری و روان‌شناسی محیطی، انتخاب مناطق و عناصرهنری در سطح شهر تبریز، انتخاب مشارکت‌کنندگان، انجام مصاحبه‌ها، تصویربرداری از عناصر هنری و یادداشت‌برداری خواهد بود. سپس با پیاده‌سازی و کدگذاری و دسته‌بندی داده‌ها به تحلیل آن‌ها پرداخته می‌شود. 

ابزار اصلی گردآوری داده‌ها، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته عمیق خواهد بود تا شرکت‌کنندگان بتوانند برداشت‌ها، احساسات و ادراکات خود را آزادانه بیان کنند. برای غنای داده‌ها، یادداشت‌برداری و تصویربرداری از عناصر هنری منتخب نیز به‌عنوان داده‌های مکمل استفاده می‌شود.

مراحل اجرای بخش میدانی نیز به شرح ذیل خواهد بود:

الف) شناسایی و انتخاب عناصر هنری شاخص در سطح شهر تبریز براساس معیارهایی مانند تنوع موضوعی، دیدپذیری و تعامل مخاطبان و اهمیت فرهنگی.

ب) انتخاب مشارکت‌کنندگان واجد شرایط و هماهنگی برای انجام مصاحبه‌ها.

ج) انجام مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته.

د) مشاهده و تصویربرداری از عناصر هنری برای ثبت زمینه‌های ادراکی و تکمیل داده‌ها.

ه) پیاده‌سازی مصاحبه‌ها و سازماندهی یادداشت‌ها و کدگذاری داده‌ها، دسته‌بندی و تحلیل آن‌ها.

مجری این طرح، الناز ابی‌زاده (عضو هیئت علمی دانشگاه ملی مهارت استانی آذربایجان شرقی - آموزشکده الزهراء (س) تبریز) بوده و این طرح با اعتبار ۱۹۶ میلیون تومان در مدت زمان ۶ ماه اجرا می‌شود.

نظارت این طرح نیز برعهده مینو قره‌ بیگلو و محمدرضا عیوضی قراملکی خواهد بود.